در عصر حاضر، دنیای فناوری اطلاعات بیش از هر زمان دیگری به مجازی سازی گراییده است. سازمانها و شرکت‌ها با انتخاب این تکنولوژی، از فواید متعددی که مجازی سازی با خود به ارمغان آورده است، بهره‌مند می‌شوند. مقاله پیش رو با تأکید بر مزایا و معایب مجازی سازی، درصدد است تا ابعاد جدیدتری از این فناوری را برای شما روشن سازد.
اهمیت تبیین مزایا و معایب مجازی سازی
مجازی سازی زمانی تحقق می‌یابد که به جای ورژن فیزیکی و واقعی یک چیز، ورژن مجازی آن ساخته شود. اشکال مدرن مجازی سازی را می‌توان بر انواع فضاهای ذخیره‌سازی، شبکه‌ها، سیستم‌عامل‌ها و حتی سرورها(servers) پیاده‌سازی کرد.
مزایا و معایب مجازی سازی
این تکنولوژی در سال 1960 میلادی ، زمانی که منابع سیستمی بزرگ‌رایانه‌ها یا مین‌فریم‌ها(mainframes) به بخش‌های مجزا تقسیم شدند، پا به عرصه ظهور گذاشت. با این شیوه مین‌فریم‌ها قادر بودند به‌طور همزمان درخواست‌ها و وظیفه‌های مختلف را پردازش و اجرا کنند.
البته استفاده گسترده از این فناوری عملاً تا سال 2000 میلادی محقق نشد. مجازی سازی انواع فناوری‌ها از ساخت ماشین‌های مجازی که مانند یک رایانه عمل می‌کنند، گرفته تا شبیه سازی کنسول‌های بازی، همگی مؤید مزایایی هستند که کاربران را از آن بهره‌مند می‌سازد.
با ظهور فناوری فضای ابری، کار کردن در محیط مجازی به انتخاب ارجح مشاغل مختلف تبدیل شده است. این تکنولوژی کار کردن در محیط‌های از راه دور را برای سطوح مختلف شغلی فراهم آورده است. مجازی سازی مانند هر تکنولوژی دیگری صرفاً دارای ابعاد مثبت نیست. جنبه‌های منفی مجازی سازی در گذر تجربه کاربران این تکنولوژی، رخ نمایان کرده‌اند.
با شناخت جنبه‌های مثبت این فناوری می‌توان تصمیم گرفت که این تکنولوژی در چه بخش‌هایی از زندگی دیجیتال قابل توسعه است. از طرف دیگر، با آگاهی از ابعاد منفی این فناوری می‌توان، حفره‌های موجود در مجازی سازی را از بین برد. در ادامه به بیان نقاط قوت و ضعف مجازی سازی می‌پردازیم.
مزایای مجازی سازی
مزایای این فناوری را می‌توان در ابعاد مختلف بررسی کرد. بخشی از مزایای حاصل از این تکنولوژی مربوط به بحث هزینه‌های برخاسته از اختراعات حوزه فناوری اطلاعات و بخش دیگر، مربوط به جنبه‌های علمی و فنی مجازی سازی است. در ادامه به معرفی نقاط قوت مجازی سازی می‌پردازیم.
ارزان‌تر بودن
در تبیین مزایا و معایب مجازی سازی باید گفت، این فناوری به مشاغل مختلف کمک می‌کند که هزینه‌های خود را در ابعاد مختلف کاهش دهند. در این فناوری، سرورهای سخت‌افزاری و منابع فیزیکی کمتری مورد استفاده قرار می‌گیرند. در عین حال عملکرد رایانشی، دسترسی و مقیاس‌پذیری درسطح عملکرد چندین سرور است.
کاهش هزینه‌ها با مجازی سازی
مدیریت پردازش‌ها به‌صورت دستی، توسط کاربران کاری زمان‌بر است و به تعداد بالای نیروی کار نیاز دارد. با مجازی سازی، پردازش‌ها به‌طور خودکار انجام می‌شوند و در نتیجه هزینه‌های اجرایی در حوزه فناوری اطلاعات کاهش می‌یابند.
یکی دیگر از مزایای این حوزه کاهش هزینه‌های دیتاسنترها و مراکز نگه‌داری سرورها و همچنین بهینه سازی مصرف انرژی است. با مجازی سازی، ابعاد و تعداد سرورها کاهش می‌یابند و فضای فیزیکی‌ای که سرورها در دیتاسنترها اشغال می‌کنند،کوچکتر می‌شود. نتیجه این امر کاهش هزینه‌های ناشی از مصرف انرژی، خنک کردن، و هزینه تخصیص فضای دیتاسنتر به سرورها خواهد بود.
استفاده کارآمد و بهینه از منابع
مجازی سازی این امکان را برای مشاغل و سازمانها فراهم می‌آورد که از منابع و سخت‌افزارهای خود حداکثر استفاده را به عمل بیاورند. گسترش و پیچیدگی محیط‌های دیتاسنتر مشتریان، مدیریت این محیط‌ها را دشوار می‌کند. مجازی سازی به‌واسطه بهره‌مندی از ظرفیت مدیریت منابع، به کاهش این پیچیدگی‌ها می‌انجامد. نتیجه این امر، افزایش کارآمدی و بهره‌وری محیط‌های مجازی است.
کاهش پیچیدگی‌های دیتاسنترها با مجازی سازی
در مقابل، زیرساخت‌های سنتی فناوری اطلاعات که از سرورهای متعدد و بی‌شمار استفاده می‌کردند، نمی‌‌توانستند از آن‌ها حداکثر استفاده را ببرند. بسیاری از این سرورها معمولاً تنها دو تا ده درصد منابع سخت‌افزاری سرور را مورد استفاده قرار می‌دادند.
بسیاری از مشاغل و سازمانها هزینه زیادی بابت نصب و راه‌اندازی سیستم‌ها و سرورهای خود می‌کردند، اما در نهایت تنها ظرفیت اندکی از این منابع، به‌طور کارآمد، استفاده می‌شدند. با مجازی سازی می‌توان وظایف متعدد را روی یک سخت افزار پردازش کرد و در عین حال بهترین و مؤثرترین بازدهی را از آن دریافت کرد.
این کار از هزینه‌های سخت‌افزاری می‌کاهد و سطح بهره‌وری از آن را افزایش می‌دهد. مجازی سازی این بستر را فراهم آورد که سروروهای مجازی متعدد روی یک هاست(میزبان) مجازی اجرا شوند. نتیجه این امر استفاده بهینه و کارآمدتر از منابع در دسترس است.
استفاده سریع‌تر از منابع
با بهرگیری از مجازی سازی، تأمین و استفاده از منابع، تسهیل و تسریع می‌شود. با این فناوری بسیاری از بخش‌ها از نصب دستگاه‌ها و ماشین‌های فیزیکی، راه اندازی شبکه‌های محلی یا سایر اجزاء فناوری اطلاعات بی‌نیاز می‌شوند.
دسترسی سریع به منابع با مجازی سازی
تا زمانی که حداقل یک نقطه دسترسی به محیط مجازی وجود داشته باشد، کاربران در کل سازمان می‌توانند از این محیط مجازی استفاده کنند.
در دسترس بودن
در بحث مزایا و معایب مجازی سازی یکی از نقاط قوت این تکنولوژی این است که می‌توان در هر زمان از منابع مجازی استفاده کرد. با این فناوری امکان جابه‌جایی از محیط یک سرور به محیط دیگر وجود دارد. این کار را می‌توان، بدون نیاز به بستن و راه‌اندازی مجدد پردازش‌های درحال اجرا انجام داد.
علاوه بر این، با مجازی سازی می‌توان، اطمینان حاصل کرد که حین فرآیند جابه‌جایی، داده‌ها از دست نمی‌روند. از آنجایی که در این تکنولوژی، داده‌ها همواره در حال پردازش و اجرا هستند، توقف و بسته شدن ناگهانی این منابع مشکلی ایجاد نمی‌کند.
بازیابی آسان داده‌ها
با پیاده‌سازی تکنولوژی مجازی سازی روی سرورهای از راه دور، تهیه نسخه کپی و پشتیبان از داده‌ها، بازیابی و همچنین رصد آن‌ها بسیار آسان خواهد بود.
درصورت قطعی یا اختلال در سرور، داده‌ها از آخرین محیط مجازی‌ای که در آن ذخیره شدهاند، بازیابی و اجرا می‌شوند. چنین امکانی استمرار فعالیت‌های سازمانی در حوزه فناوری اطلاعات را در هر زمان، تضمین می‌کند.
نصب آسان و سریع
نصب و راه‌اندازی سرورها و سیستم‌های فیزیکی امری زمان‌بر است. فرآیند سفارش، خرید و تحویل سیستم‌های فیزیکی نیازمند صرف زمان و هزینه بالایی است. ضمن اینکه برای استفاده از سرورها باید سیستم عامل و نرم افزارهای خاصی نیز نصب کرد که این روند نیز، زمان زیادی می‌طلبد. در مقابل با مجازی سازی تنها نصب و راه‌اندازی هر چیزی تنها چند دقیقه زمان می‌برد.
توسعه کارآفرینی دیجیتال
پیش از به‌کارگیری گسترده مجازی سازی، کارآفرینی دیجیتال تقریباً برای اغلب افراد غیرممکن بود. با توسعه انواع پلتفرم‌ها، سرورها و انواع فضای ذخیره‌سازی و افزایش ظرفیت منابع دیجیتال، امروزه هرکسی می‌تواند، کسب‌وکار شخصی خود را راه بیندازد.
انتقال آسان به فضای ابری
از آنجا که بسیاری از سازمانها پیش از رایج شدن مجازی سازی، هزینه‌های زیادی برای تضمین استمرار اجرای سیستم‌های فناوری‌اطلاعات خود در گذشته کرده‌اند، همچنان از شیوه های سنتی و قدیمی برای نگه‌داری داده‌ها استفاده می‌کنند.
انتقال داده‌ها به فضای ابری با مجازی سازی
در حال حاضر باتوجه به موج وسیع انتقال داده‌ها به فضای ابری سازمانها ترجیح می‌دهند، اطلاعات خود را به این فضا منتقل کنند تا از مزایای متعدد آن بهره برند. باید اذعان داشت، جابه‌جایی داده‌ها به این فضا چالش‌هایی هم پیش روی سازمانها قرار داده است. انتقال حجم بالای داده‌ها و اطلاعات درون‌سازمانی کاربران، به فضای ابری کار دشواری است.
مجازی سازی این روند را آسان‌تر کرده است، زیرا بسیاری از داده‌ها مجموعاً از قبل روی یک سرور قابل دسترسی هستند. از این رو انتقال تمام این داده‌ها به فضای ابری راحت‌تر صورت می‌گیرد.
معایب مجازی سازی
در بحث مزایا و معایب مجازی سازی باید اذعان داشت، در کنار نقاط قوت این تکنولوژی، نقاط ضعف آن نیز مورد توجه کاربران قرار گرفته است. در ادامه به تبیین برخی از معایب رایج این فناوری می‌پردازیم.
بالا بودن هزینه‌های اولیه
همان‌طور که اشاره شد، مجازی سازی، این امکان را برای سازمانها فراهم آورد که هزینه‌های اجرایی خود را کاهش دهند. در مقابل هزینه‌های راه‌اندازی اولیه سرورها و فضاهای ذخیره‌سازی از انواع سنتی و معمول راه‌اندازی بالاتر است.
مجازی سازی گسترده که نیازمند راه‌اندازی منابع در سطح وسیع هستند، برای سازمان‌های نوپا به مثابه قمار است. از این‌رو، سازمان‌هایی که از قبل با زیرساخت‌های فناوری اطلاعات عجین شدهاند، با ارزیابی بهتر منابع مالی خود می‌توانند، بازدهی بیشتری از مجازی سازی داشته باشند.
سازمان‌های نوپا می‌توانند به جای سرمایه‌گذاری و تخصیص منابع مالی به مجازی سازی در ابتدای راه، دست‌کم از راه‌اندازی دسکتاپ‌های معمول بهره برند. این سازمانها به‌تدریج می‌توانند به سمت مجازی سازی دسکتاپ پیش روند.
انتقال سیستم نسخه قدیمی به نسخه مجازی سازی شده، هزینه اولیه بسیار بالایی دارد. طبق یک ارزیابی هزینه انتقال مجوز سرورها و نرم‌افزارها به نسخه مجازی سازی شده بالغ بر ده هزار دلار تخمین زده شده است. علی‌رغم چنین مسئله‌ای، با پیشرفت فناوری مجازی سازی و متداول‌تر شدن آن در میان کاربران، هزینه‌های این تکنولوژی نیز در بستر زمان کاهش خواهد یافت.
عدم امکان مجازی سازی همه سخت‌افزارها و نرم‌افزارها
همه برنامه‌ها یا سرورها امکان راه‌اندازی و اجرا در محیط مجازی را ندارد. به این معنا که افراد یا سازمانها ممکن است برای عملکرد مطلوب این منابع ممکن است نیاز به سیستم‌های هیبریدی داشته باشند.
یکی از دلایل اصلی که کاربران را از مجازی سازی سرورها یا برنامه‌ها بر‌حذر می‌دارد، این است که معمولاً عرضه‌کنندگان برنامه‌ها یا نرم‌افزارها از مجازی سازی محصول خود پشتیبانی نمی‌کنند یا دست‌کم آن را به کاربران توصیه نمی‌کنند.
امکان ایجاد مخاطرات امنیتی برای داده‌ها و اطلاعات
درحال حاضر اطلاعات، ارزشمندترین گوهر در دسترس صاحبان آن است. اطلاعات و داده‌های ارزشمند، سودآوری قابل توجهی برای افراد و سازمانها دارد، چندان‌که بدون آن، شرکت یا سازمان محکوم به رکود خواهد بود.
به‌دلیل اهمیت حیاتی داده‌ها و اطلاعات برای مشاغل، این ذخیره‌های ارزشمند به آسانی نیز هدف گرفته می‌شوند. طبق گزارشی که در سال 2017 منتشر شد، هزینه از دست رفتن امنیت داده‌ها حدود چهار میلیون دلار اعلام شده است.
در یک قیاس کلی، احتمال اصابت صاعقه 1 در میلیون است، درحالی‌که احتمال سرقت یا حمله به داده‌ها در زمان استفاده از محیط مجازی 1 در 4 است. زمانی که کاربر در محیط مجازی سازی شده با استفاده از منابع سخت‌افزاری مشترک کار می‌کند، داده‌های او در یک منبع شخص ثالث(third-person) میزبانی می‌شود.
داده‌هایی که در این منبع هاست(host) قرار دارند، می‌توانند در برابر حمله یا دسترسی غیرمجاز بسیار آسیب‌پذیر باشند. این مسئله، به‌ویژه اگر عرضه‌کننده سرویس، راه‌های امنیتی مناسبی جهت ارتقاء امنیت محیط مجازی‌سازی‌شده، در اختیار کاربر قرار ندهد، بسیار چالش برانگیز خواهد بود. توجه به این امر، به‌خصوص در در زمان مجازی سازی فضای ذخیره سازی اهمیت ویژه‌ای دارد.
چالش‌برانگیز بودن مقیاس‌پذیری سریع
مقیاس‌پذیری در علم فناوری اطلاعات به چند حالت اطلاق می‌شود.
- توان یک برنامه کامپیوتری یا یک محصول (سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری) به استمرار و حفظ عملکرد در زمان تغییر اندازه یا سطح آن، متناسب با نیاز کاربر.
- داشتن ظرفیت کافی برای انطباق با شرایطی که بارکاری سیستم یا درخواست‌‌های کاربر از آن افزایش می‌یابد. در این شرایط علاوه بر توان انطباق‌پذیری، باید امکان بهره‌وری حداکثری از آن سیستم نیز وجود داشته باشد.
مقیاس پذیری در محیط مجازی‌سازی‌شده، چالشی پیش روی کاربران است. با مجازی سازی اجرا و پردازش نرم‌افزارهای ضروری، ابزارهای امنیتی، فضاهای ذخیره‌سازی کافی و همچنی دسترسی به منابع وظایف سنگینی به حساب می‌آیند.
انجام این امور به‌دلیل اینکه تأمین‌کننده شخص ثالث به‌عنوان (host) عمل می‌کند ، زمان‌بر هستند. ازدیگر سو، افزایش منابع در محیط مجازی‌سازی‌شده هزینه‌های اضافه‌تری بر دوش سازمانها می‌گذارد.
پراکندگی ناخواسته سرور
در بحث مزایا و معایب مجازی سازی، پراکندگی ناخواسته سرور، یکی از نگرانی‌های اصلی ادمین‌ها و مدیران شبکه است. کاربران به جای استفاده مجدد از یک سرور مجازی، معمولاً اقدام به ایجاد سرورهای جدید می‌کنند.
مدیریت سرور، پنج تا شش سرور را اداره می‌کند که این تعداد برای سرورهای مجازی بالغ بر بیست مورد است. این امر می‌تواند، موجب دشواری در عملکرد صحیح سرور و توقف اجباری سرورهای اصلی شود، که نتیجه آن از دست رفتن داده‌ها خواد بود.
سخن نهایی
در حال حاضر با گسترش ابعاد مختلف مجازی سازی و مزایایی که این تکنولوژی با خود به ارمغان آورده است، سازمان‌های بیشتری به بهره‌گیری از دست‌آوردهای این فناوری گرایش یافته‌اند. این مقاله با بررسی معایب و مزایای مجازی سازی، ابعاد مختلف این تکنولوژی را بیان کردیم.
بنظر می‌رسد، وزن مزایایی که مجازی سازی در اختیار سازمانها و کاربران قرار می‌دهد، از معایب آن، بیشتر است. در عین حال این مزایا نباید باعث نادیده گرفتن نقاط منفی مجازی سازی شوند، چرا که رفع موانع موجود در این فناوری، موجب گرایش بیشتر کاربران به استفاده از امکانات مجازی سازی می‌شود.
سازمانها می‌بایست پیش از استفاده از این فناوری تمام جوانب مالی و فنی مجازی سازی را ارزیابی کنند. در حال حاضر بازار فناوری‌ها دیجیتال در تب و تاب ترغیب کاربران و سازمانها به استفاده از امکانات مجازی سازی است.
این مسئله نباید ملاک عمل سازمانها قرار گیرد، چراکه ممکن است در صورت عدم ارزیابی صحیح، استفاده از این فناوری برای کاربران، موجد هزینه باشد و مانع دستیابی به نتیجه مطلوب شود. با به‌کارگیری مجازی سازی لازم است سازمانها نیز مطابق با آن فرآیندهای اجرایی خود را تغییر دهند.
بنابه دلایل بالا، برای اتخاذ بهترین تصمیم و بهره‌وری حداکثری از فناوری مجازی سازی باید تمام جوانب آن را بررسی کرد. آنچه مبرهن است، این است که این فناوری درحال حاضر در قله فتوحات تکنولوژیک در عرصه فناوری اطلاعات قرار دارد.
منابع:
- https://www.hitechnectar.com/blogs/pros-cons-virtualization/#HardwareEfficiency
- https://www.businessnewsdaily.com/6014-pros-cons-virtualization.html
- https://vittana.org/14-advantages-and-disadvantages-of-virtualization
- https://searchdatacenter.techtarget.com/definition/scalability
- https://www.investopedia.com/terms/s/scalability.asp
